کاربرد مهندسي روشنايي :

درمقابل با آلودگی نوری لازم که اطلاعات درباره نورپردازی و راه تولید نور دانست به همین علت به چند مفهوم مهندسی نور دراین جا اشاره کرد.

هر منبع نور به اندازه مساوی نور را به تمام جهات منتشر نمی کند بلکه درهر جهت مشخص ، مقدار نور را در آن جهت تعريف  کند. در حقيقت می توان گفت مقدار نور در يک جهت خاص يا شدت درخشندگی با کندلا مشخص می کند. شدت نور با کندلا اندازه گيری شود. معمول برای مشخص کردن شدت نور در جهات مختلف يک منبع نور به کار برده  شود.يک منحنی  که معرف تغييرات شدت درخشندگی يک لامپ يا دستگاه نور افکن از مرکز منبع نور است.در واقع شدت نوری که به طور مستقيم از منبع به چشم برسد.

تشعشع : وقتی جسمی درخشان در ميدان ديد ما قرارمی گيرد، تصويرايجاد شده در چشم معمول روشن تر از بعد از تطبيق چشم به نظررسد.

شدت روشنايى: در واقع چگالی شار درخشنده بر روی سطح که به دست واحد يا لوکس در واحد متريک اندازه گيری می شود.

در واقع برای اندازه گيری مقدار خاص شار درخشندگی که در سطح ظاهر می شود، اس  متاثر از شدت ثبات نور در جهت سطح و فاصله منبع نور با سطح و زاويه تلاقی نور رسيده به سطح است. به هرحال شدت روشنايى فاکتوری است که با چشم اندازه گيری نمی شود ولی معمول ترين ملاک در طراحی نوری است.

لومن : واحد پايه ربای اندازه گيری نور و يک شمع سر ميز شام حدود 12 لومن و يک حباب 60 وات سفيد با قدرت بيش تر در حدود 855 لومن، نور صاتع کند. يک منبع نقطه ای نور يک کندلا در مرکز کره ای به شعاع يک فوت باشد که در حدود يک فوت مربع گشوده در سطح آن دارد، مشابه چراغ که يک لومن نور صاتع  کند.

شدت نور: شار نوری عبور از واحد زاویه فضایی شدت نور نام دارد که بر حسب کاندلا سنجیده  شود. زاویه فضایی، زاویه ای است که از مرکز یک کره دیده می شود و سطح آن را در بر می گیرد. اندازه زاویه فضایی برابر است با نسبت اندازه سطح به جذر شعاع کره و شدت نور در هر نقطه از فضا مستقل از دوری و نزدیکی به منبع نور به یک میزان  اما جهت مختلف نسبت به آن مقادیر متفاوت دارد.

تشعشع :شدت درخشندگی هر سطح در يک جهت مشخص به ازای يک واحد مشخص از آن سطح که در همان جهت مشاهده می شود. اندازه گيری می شود.

شار درخشندگی:اندازه تمام نوری است که به وسيله منبع نور توليد شود. در واقع مقدار نوری که سطح جسم را بدون در نظر گرفتن جهت آن ترک می کند. يک لامپ 100واتی معمولی نئون، در حدود 1700لومن و يک لامپ 400 وات بخار سدیم پر فشار درحدود 50000 لومن نور ساطع می کند. نرخ شار درخشنده هر لامپ بوسيله شرکت های سازنده آن عرضه شده و ليست مقدار لومن لامپ معمولی را می توان يافت.

شدت درخشندگی : شدت درخشندگی در واقع شدت  نوری که در يک جهت مشخص ساطع می شود. در واقع شدت درخشانی يک سيستم نوری در نمودار گرافيک خاصی که منحنی  تغييراتی کندلا يا  ناميده مي شوند مشخص شود. هم نمودارها قطبی وهم کارتزين در صنايع نوری برای اين هدف به کار رود.

شدت روشنایی : واحد اندازه گيری در دستگاه متريک است. و در واقع مقدار نور واقع در صفحه متر مربع است که در آن به طور يک نواخت شار نوری يک لومن بر آن بتابد. در واقع 76/10 لوکس مساوی با يک ويک لوکس مساوی با 09/0 است. و يک لوکس مساوی ده لوکس است.  چگالی سطح شار نوری تابیده به یک سطح را شدت روشنایی نامد که بر حسب لوکس سنجیده می شود. میزان شدت روشنایی لازم برای کاربردهای مختلف، در مراجع پیشنهاد می شود. این پیشنهاد بر اساس دقت پیچیده کار که باید انجام شود، ارائه گردد.

در مثل برای کارهای ساده  مثل راه رفتن در راهرو شدن روشنایی مورد نیاز 120 لوکس و در مورد کارهایی مثل مونتاژ ماشین  و ابزارزیاد ریز که اندازه دید انسان اهمیت زیادی و شدت روشنایی بالا در حدود 1000 لوکس مورد نیازباشد.

لوكس : واحد شدت روشنائي را به لوكس نشان مي دهد و يك لوكس واحد روشنائي تولید شده از فلو نور يك نواخت يك شمع در سطح يك متر مربع است.

شار نوری: شار نوری بیان کننده آهنگ تابش نور از یک منبع نوری و بر حسب لومن اندازه گیری می شود. یعنی اگر یک منبع نقطه نور، با شدت یک کاندلا، درمرکز کره ای به شعاع یک متر قرار بگیرد، سطحی با مساحت یک متر مربع در داخل این کره، شار نوری ای برابر یک لومن دریافت خواهد کرد. هرچند لومن تولید شده به دست یک منبع نور به ازای هر وات توان ورودی بیش تر باشد منبع نور بازده بیش تر دارد.

توزیع شدت نور:منحنی پخش نور در مختصات قطب، میزان شدت نور یک لامپ یا چراغ را در صفحه نشان می دهد که دقیق از مرکز لامپ یا چراغ می گذرد.

شدت نور در زوایا مختلف اطراف یک لامپ  از آن جا که در بسیاری از حالات، توزیع شدت نوردر اطراف یک چراغ متقارن نیست، منحنی شدت نور را برای صفحات مختلف رسم می کند. سه صفحه معمول صفحه عمود بر محور لامپ, صفحه موازی با محور لامپ و صفحه با زاویه 45 درجه نسبت به محور لامپ. پس از انتخاب صفحات، منحنی شدت نور هر صفحه را می توان تهیه کرد. لامپ و ترکیب لامپ و چراغ هر کدام منحنی منحصر به فرد و مخصوص خود را دارد. منحنی شدت نور به طراحی چراغ، جنس پوشش چراغ و نوع بالاست بستگی دارد.

درخشندگی: نسبت شدت نور منبع به مساحت بخش تابنده منبع هر چه مساحت سطح درخشان کوچک تر باشد، درخشندگی آن بیش تر است.

درخشنده بر حسب کاندلا بر متر مربع یا کاندلا بر سانتی متر مربع سنجیده می شود. درخشنده مناسب برای چشم انسان در محدوده 65 تا 6500 نیت است.

درخشندگي يا تراكم نور : اگر دو منبع نوراني كه زیادی نور برابر ولي اندازه فیزيكي مختلف داشته باشند، اگر به طور پشت سر هم رويت شود منبعي كه كوچك تر درخشنده تر به نظر مي رسد. واحد درخشنده كانديلا بر متر مربع  که يك كانديلا 60 برابر كوچك تر از شدت نور ساطع شده از يك سانتي متر مربع سطح جسم سياه در درجه حرارت 2045 كلوين در جهت عمود بر سطح است .

 بهره وري : رابطه نور خروجي را با توان ورودي توصيف مي كند. بهره وري به صورت لومن بر وات بيان مي شود. حداكثر مقدار بهره وري برابر 680 لومن بر وات است كه از يك لامپ فرض كه هيچ گونه تلفات ندارد و همه تشعشع آن در طول موج 555/0 ميكرون صورت  گيرد به دست  آيد. در مورد لامپ التهاب 8 تا 20 لومن بر وات  كه پايين تر بهره ور را در ميان لامپ دارد، براي لامپ فلورسنت تا 90 لومن بر وات، براي لامپ جيوه تا حدود 50 لومن بر وات و براي لامپ سديم تا بيش تر از 100 لومن بر وات است كه بالاتر بهره ور را در بین لامپ دارد.

 چگالي توان ورودي: مقدار توان به  كار رفته براي مقاصد روشنائي در محدوده مشخص يا در كل ساختمان را تعريف كند و بر حسب وات بر واحد سطح بيان مي شود.

دما رنگ:دماي رنگ بر پایه رنگ تابيده شده از جسم سياه در دماي معين تعريف شده و بر حسب درجه كلوين بيان که دماي رنگ بيش تر از 4000 درجه كلوين به عنوان نور سرد و دماي رنگ پايين تر از 3000 درجه كلوين به عنوان نور گرم در نظر گرفته شود .